رپ
- امین شکل آبادی
- سبک شناسی
- 13 آگوست 2023
موسیقی رپ (Rap) که به نام موسیقی هیپ هاپ (Hip Hop) هم شناخته میشود، یکی از پرطرفدارترین و معروفترین سبکهای موسیقی جهان است که برای شنیدن آن، هیچ محدودیت سنی و فرهنگی وجود ندارد. این سبک در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی در شهر نیویورک به وجود آمد و در آغاز توسط هنرمندان سیاهپوست به عنوان یک شیوه بیان فرهنگی و اجتماعی مطرح شد.
ریشههای موسیقی رپ در فرهنگ موسیقی آفریقایی-آمریکایی قرار دارد. این سبک با استفاده از ریتم سریع، تکرار عبارات صوتی و استفاده از شعرهای شخصی و اجتماعی، برای بیان دغدغههای اجتماعی و سیاسی به کار میرود.
تاریخچه موسیقی رپ
رپ در ابتدا در مناطق فقیر و شهری آمریکا و به خصوص در شهر نیویورک شکل گرفت و در سالهای بعدی به سرعت در قالب آلبومها و کنسرتها شناخته شد. این سبک موسیقی با فراگیر شدنش، تاثیر بسیاری بر روی جامعه و فرهنگ داشت و از مهمترین بازتابهای آن، نهادهای فرهنگی و عمومی هستند که با این سبک موسیقی روبرو شدند.
در آغاز، رپ بیشتر به عنوان یک شکل شعر خواندنی شناخته میشد که همراه با ضربان سنگین و پرقدرت موسیقی اجرا میشد. اما با گذر زمان، رپ به یک سبک موسیقی کامل تبدیل شد که در آن، بیتهای موسیقی، نوای رپ و شعرهایی که از زندگی و جامعه الهام گرفته شدهاند، ترکیب شدهاند.
در دهه ۱۹۸۰ میلادی، موسیقی رپ به عنوان یکی از پرطرفدارترین سبکهای موسیقی در جهان شناخته شد و هنرمندان زیادی از آن استفاده کردند. با رشد این سبک، نوآوریهای جدیدی هم به وجود آمد که از جمله آنها میتوان به ترکیب موسیقی رپ با سبکهای دیگر .R&Bمثل و پاپ اشاره کرد
امروزه، موسیقی رپ به عنوان یکی از محبوبترین سبکهای موسیقی در جهان شناخته میشود و همچنین به عنوان یک ابزار برای برجستهکردن دغدغههای اجتماعی و سیاسی به کار میرود.
استفاده از سبک رپ
استفاده از موسیقی رپ به عنوان یکی از شیوههای بیان فرهنگی و اجتماعی در جامعههای مختلف جهان رو به افزایش است. در واقع، این سبک موسیقی به دلیل خصوصیات خاص خود مانند استفاده از ضربان سریع، تکرار عبارات صوتی و شعرهای پرمحتوا، جذابیت بالایی در بین جوانان و نوجوانان دارد.
از دیگر کاربردهای موسیقی رپ میتوان به برجسته کردن دغدغههای اجتماعی و سیاسی، ترویج فرهنگ و هویت، انتقاد از نهادهای قدرت و تبلیغات تجاری اشاره کرد. همچنین، در صنعت سینما و تلویزیون غربی، موسیقی رپ به عنوان یکی از اجزای مهم موسیقی فیلمهای اکشن و درام و همچنین برای تولید موسیقی متن برنامههای تلویزیونی و فیلمها به کار گرفته میشود.
در کنار این موارد، استفاده از موسیقی رپ برای ترویج ارزشهای مثبت نیز مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، در آمریکا، پروژههایی با هدف افزایش آگاهی در مورد سلامت جسمی و روانی، پیشگیری از خشونت و جرائم و رفتارهای مسئولانه با استفاده از موسیقی رپ انجام شدهاند.
- اجزای موسیقی رپ
موسیقی رپ به طور کلی شامل چندین اجزای مختلف است که با هم ترکیب شدهاند تا به این سبک موسیقی خاصیت منحصر به فرد خود را ببخشند. در ادامه، به برخی از این اجزا پرداخته خواهد شد:
- بیت (Beat): بیت به عنوان قسمتی از موسیقی رپ، به نوعی ضرب موسیقی است که با استفاده از دستگاههای الکترونیکی تولید میشود و با آن صدای پایه موسیقی رپ را شکل میدهد.
- شعر (Lyrics): شعر در موسیقی رپ اغلب به شکل ریتمیک و در قالب کلماتی با مفهومی خاص و گاهاً با استفاده از زبان روزمره بیان میشود. شعر در این سبک موسیقی، از ابزاری برای بیان احساسات، نظرات، دغدغهها و مسائل اجتماعی استفاده میشود.
- ریتم (Rhythm): ریتم در موسیقی رپ بسیار مهم است و به عنوان یکی از اصلیترین عناصر آن شناخته میشود. با توجه به سبک هر خواننده، ریتم میتواند تنوع داشته باشد و مثلاً سرعت ضربانهای آن با یکدیگر متفاوت باشد.
- فلو (Flow): فلو به عنوان نحوه بیان و تلفظ شعر موسیقی رپ شناخته میشود. فلو در واقع به توانایی خواننده در ارائه شعر با تغییرات جذاب و پیچیده لحن و کلمات و همچنین قابل فهم برای شنونده اشاره دارد.
- سمپل (Sample): سمپل به عنوان یکی از اجزای موسیقی رپ، به استفاده از قطعات صوتی یا آهنگهای دیگر به عنوان پایه برای خلق موسیقی جدید اشاره دارد. سمپلها میتوانند از هر نوع آهنگ و سبکی باشند که با تغییراتی در بیت، شعر و ریتم به شکل یک قطعه موسیقی جذاب تبدیل میشوند.
- برخی از مشهورترین رپرها و بنیانگذاران سبک رپ
در ادامه، تعدادی از بنیانگذاران و هنرمندان برجسته در صنعت موسیقی رپ را نام بردهایم:
1. جی زی (Jay-Z) :
شان کوری کارتر ملقب به جی زی، زادۀ 4 دسامبر 1969 در آمریکا است. وی بیشتر به خاطر ترانه های سبک رپش شناخته میشود.
هر چند که او یک تاجر ثروتمند نیز هست اما به خاطر اینکه توانسته در موسیقی رپ آثار فوق العاده ای تولید کند، در بین طرفدارانش محبوب شده است.
او تا به حال آثار بسیاری را منتشر کرده است و به طور کلی، آهنگ های این خواننده بیش از صد میلیون نسخه به فروش رفته است که آماری بی نظیر است.
همچنین بر اساس گزارش های معتبر، او تا به حال 21 جایزه گرمی را دریافت کرده است که نشان دهنده اعتبار وی در موسیقی رپ است.
2. دکتر دره (Dr. Dre) :
آندره رومله یانگ که بیشتر با نام هنری خود، دکتر دره (Dr. Dre) شناخته شدهاست، از رپرهای معروف آمریکایی است. او مؤسس و ادارهکنندهٔ شرکت اَفترمث و از کارکنان و شرکای سابق دث رو رکوردز است. او تهیهکننده و حامی بسیاری از آلبومها و کاشف رپرهای بزرگی چون امینم، فیفتی سنت، اسنوپ داگ، گیم، کندریک لامار و مری جی. بلایژ بهشمار میرود.
دکتر دره با عضویت و شروع کار در گروه رپ ان.دابلیو.ای شهرت کسب کرد و در سال ۱۹۹۲ اولین آلبوم خود با نام مزمن را منتشر کرد که یکی از پرفروشترین هنرمندان سال ۱۹۹۳ شد و یک جایزه گرمی برای تکآهنگ «بذار من کنترل کنم» گرفت.
3. اسنوپ داگ (Snoop Dogg) :
کلوین کوردوزار برودِس جونیور (Calvin Cordozar Broadus Jr.) زادهٔ ۲۰ اکتبر ۱۹۷۱ که بهنام اسنوپ داگ (Snoop Dogg) پیشتر اسنوپ داگی داگ و مدت کوتاهی اسنوپ لاین شناخته میشد، رپر آمریکایی است.
شهرت او به سال ۱۹۹۲ بازمیگردد که در نخستین تکآهنگ انفرادی دکتر دره، یعنی «پوشش عمیق» و سپس در نخستین آلبوم انفرادی دره، یعنی مزمن حضور یافت. اسنوپ از آن زمان بیش از ۲۳ میلیون آلبوم در ایالات متحده و ۳۵ میلیون آلبوم در سرتاسر جهان فروختهاست.
از افتخارات او میتوان به یک جایزهٔ موسیقی آمریک، یک جایزهٔ امی ساعات پربیننده و ۱۷ نامزدی در جوایز گرمی اشاره کرد.
نخستین آلبوم انفرادی اسنوپ، داگیاستایل، توسط دکتر دره تهیه و در نوامبر ۱۹۹۳ بهوسیله دث رو رکوردز منتشر شد.
4. توپاک آمارو شکور (Tupac Amaru Shakur) :
توپاک آمارو شکور ملقب به (2Pac)، رپر آمریکایی بود. او را یکی از تاثیرگذارترین رپرهای تمام دوران دانستهاند. بیش از ۷۵ میلیون از آثار او در سراسر جهان به فروش رفته که او را به یکی از پرفروشترین هنرمندان موسیقی تبدیل کردهاست.
بسیاری از ترانههای شکور به دلیل پرداختن به مسائل اجتماعی آن زمانها مورد توجه قرار گرفتهاست و از او بهعنوان نمادی از کنشگری علیه نابرابری یاد کردهاند.
شکور در اواخر حرفهٔ خود در سالن استودیوی ضبط نیویورک پنج گلوله خورد و مشکلات قانونی از جمله حبس را تجربه کرد. در سال ۱۹۹۵، او بهاتهام سوءاستفاده جنسی هشت ماه را در زندان سپری کرد، اما در دادگاه تجدید نظر آزاد شد.
در سال ۲۰۰۲، نام او وارد تالار مشاهیر هیپ هاپ شد.
5. امینم (Eminem) :
مارشال بروس مدرز سوم (Marshall Bruce Mathers III)، زادهٔ ۱۷ اکتبر ۱۹۷۲ که با نام حرفهای امینم شناخته میشود، رپر، ترانهنویس و تهیهکننده موسیقی آمریکایی است. امینم با فروش تخمینی بالغ بر ۲۰۰ میلیون از آثارش، یکی از پرفروشترین هنرمندان موسیقی در تاریخ است.
او بابت محبوبکردن موسیقی هیپ هاپ در مرکز آمریکا معروف است و از سوی منتقدان بهعنوان یکی از برترین رپرهای تمام دوران تلقی میشود.
موفقیت جهانی و آثار تحسینشدهٔ امینم بهطور گستردهای برای شکستن موانع نژادی و پذیرش رپرهای سفیدپوست در موسیقی عامهپسند در نظر گرفته میشود.
گرچه بسیاری از کارهای هنر هنجارشکنش در اوایل دههٔ ۲۰۰۰ بحثبرانگیز شد، اما او توانست به جلوهگری از خشم مردم طبقهٔ محروم آمریکا بدل شود.
6. بیگی اسمالز (The Notorious B.I.G) :
کریستوفر جورج لِتور والاس (Christopher George Latore Wallace)، زادۀ ۲۱ مه ۱۹۷۲ – درگذشته ۹ مارس ۱۹۹۷، که بیشتر با نامهای هنری خود نوتوریوس بی.آی. جی، بیگی اسمالز، یا به اختصار بیگی شناخته میشود، یک رپر آمریکایی بود.
والاس در بروکلین، شهر نیویورک به دنیا آمد و بزرگ شد و ریشه در هیپ هاپ ساحل شرقی و به ویژه گنگستا رپ داشت، در فهرست رسانههای مختلف به عنوان یکی از بزرگترین رپرهای تمام دوران ذکر شدهاست.
ترانههای والاس به روان بودن، داستانپردازی و فضای تاریکشان شناخته میشوند. موسیقی او اغلب روایتگر مشکلات زندگی و فعالیتهای خلاف در کنار عیاشی و خوشگذرانی بود.
شش ماه پس از مرگ توپاک شکور، والاس هنگام بازدید از لس آنجلس توسط فرد ناشناسی در یک تیراندازی به قتل رسید.
- انواع موسیقی رپ
در زیر به برخی از انواع موسیقی رپ اشاره شده است:
- West Coast Rap: این نوع رپ در غرب ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و با آثاری از هنرمندانی همچون Tupac Shakur، Dr. Dre و Snoop Dogg شناخته میشود.
- East Coast Rap: این نوع رپ در شرق ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و با آثاری از هنرمندانی همچون Nas، Jay-Z و The Notorious B.I.G. شناخته میشود.
- Southern Rap: این نوع رپ در جنوب ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و با آثاری از هنرمندانی همچون Outkast، UGK و Lil Wayne شناخته میشود.
- Gangsta Rap: این نوع رپ به دلیل استفاده از زبان خشن و شرایط خشونتآمیز در محیط جامعه برای توصیف واقعیتهای سخت اجتماعی شناخته میشود و با آثاری از هنرمندانی همچون Ice-T، N.W.A و Ice Cube معروف است.
- Alternative Hip Hop: این نوع رپ شامل موسیقیهای متفاوتی است که از عناصر موسیقی رپ و سبکهای دیگر موسیقی مانند راک، فانک و جاز الهام گرفتهاند. با آثاری از هنرمندانی همچون A Tribe Called Quest، De La Soul و Mos Def شناخته میشود.
تاثیرات موسیقی رپ بر صنعت موسیقی جهان
موسیقی به عنوان یکی از سبکهای موسیقی عصر حاضر، تاثیرات گستردهای بر صنعت موسیقی داشته است. برخی از تاثیرات این سبک به شرح زیر است:
- جدایی از سبکهای قدیمی: موسیقی رپ با نوآوریهای خود موجب جدا شدن از سبکهای قدیمی در صنعت موسیقی شده است. این سبک با قوانینی نوین همراه است و از ریتمها و بیانهای دیگر سبکهای قدیمی متمایز میشود.
- نوآوریهای فنی: موسیقی رپ با بهرهگیری از تکنیکها و ابزارهای جدید، تغییراتی عمده را در صنعت موسیقی به وجود آورده است. استفاده از تکنیکهای مختلف چینش صدا، ضبط و تولید، ارائه تنوعی بیشتر در موسیقی را به ارمغان میآورد.
- ارائه پیامهای اجتماعی و سیاسی: موسیقی رپ به جرمها، فقر، تبعیض نژادی و مسائل اجتماعی و سیاسی دست میزند. این سبک به عنوان یک وسیله برای بیان نارضایتی و انتقاد از مسائل اجتماعی به کار میرود و برخی موهومات اجتماعی را مورد بررسی قرار میدهد.
- ایجاد فرهنگ جدید: موسیقی رپ توانسته است یک فرهنگ جدید را به وجود آورده و عرصه تفکر و ایدهآلهایی جدید را به هنر دستاوردهای خود بیفزاید. عناصر مختلفی از جامعه به شکل ایجاد پوستهای برای هنرمندان رپ در آمدهاند و یک فرهنگ جوان، شهری و بروز خاص را با خود به همراه دارد.
- تغییر در بازار موسیقی: موسیقی رپ به عنوان یک سبک تحت پوشش بسیار محبوبیت بیشتری نسبت به قبل برخوردار شده است و در هر کشوری، هواداران بسیاری دارد. بنابراین، افراد تمایل بیشتری به گوش دادن و خرید موسیقی رپ دارند و این باعث شده تا بازار موسیقی به طرز قابل توجهی تغییر کند. همچنین، با تکامل این سبک، بسیاری از هنرمندان رپ موفقیتهای قابل توجهی در صنعت موسیقی بدست آوردهاند.
- استفاده از موسیقی رپ در فیلم و سریال و بازی های مشهور
موسیقی سبک رپ در بسیاری از فیلم ها و بازی های معروف به کار رفته است. برخی از مثالهای مشهور عبارتند از:
1. فیلم «8Mile (2002)» :
8 مایل، فیلمی درام ساختهٔ سال ۲۰۰۲ و با بازیگری امینم خواننده رپ آمریکایی و کارگردانی کرتیس هنسن است.
این فیلم در مورد زندگی یک رپر جوان به نام جیمی «بانی ربیت» است که امینم را به تصویر میکشد و رشد او در تنگدستی و بدبختی در سال ۱۹۹۵ در دیترویت و تلاشش برای اخذ احترام در میان همسالانش (اکثراً سیاهپوستان آمریکا) را نشان میدهد.
اگرچه این فیلم با درخشش امینم همراه بود، اما خود او میگوید این فیلم تصویر کاملاً دقیقی از شروع خوانندگی او را ارائه نمیکند.
این فیلم فروش خوبی داشت و به خوبی نظرات منتقدان را دریافت کرد. همچنین جایزه اسکار بهترین موسیقی فیلم را با آهنگ «خودتو غرق کن» امینم برد. این اولین بار بود که یک آهنگ هیپ هاپ برنده این جایزه شد.
2. فیلم «Fast & Furious» :
سریع و خشن (Fast & Furious) یا سریع و خشمگین، مجموعه ای از فیلمهای اکشن است که عمدتاً به مسابقات خیابانی، سرقتها و موضوع خانواده میپردازد. این فرنچایز همچنین شامل فیلمهای کوتاه، سریالهای تلویزیونی، نمایشهای زنده، اسباببازیها، بازیهای ویدیویی و موارد دیگر میشود که توسط یونیورسال پیکچرز توزیع شدهاست.
اولین فیلم در سال ۲۰۰۱ اکران شد که شروع اصلی فیلمهای متمرکز بر مسابقات خیابانی غیرقانونی بود و در فیلم سریع و خشمگین ۴ (۲۰۰۹) به اوج خود رسید. این مجموعه با فیلم سریع و خشمگین ۵ (۲۰۱۱) به سمت ژانر سرقت و جاسوسی رفت و با پنج دنباله دنبال شد که جدیدترین آنها، فست اکس، در ۱۹ مه ۲۰۲۳ منتشر شد. فیلمهای اصلی در مجموع با عنوان حماسه سریع شناخته میشوند.
این مجموعه از نظر تجاری موفق عمل کرد. بزرگترین فرنچایز یونیورسال و هفتمین سری فیلم پرفروش است که مجموعاً بیش از ۷ میلیارد دلار فروش داشتهاست.
3. فیلم «All Eyez On Me 2017» :
همه نگاهها به من (All Eyez on Me)، یک فیلم زندگینامهای درام دربارهٔ رپر آمریکایی توپاک شکور است که دمیتریوس شیپ جونیور در آن نقش توپاک را ایفا میکند.
این فیلم به کارگردانی بنی بوم و نویسندگی اد گونزالز و جرمی هافت، از نیمه دسامبر ۲۰۱۵ در شهر آتلانتا، جورجیا شروع به فیلم برداری کردهاست.
اسم این فیلم از چهارمین آلبوم توپاک به نام همه نگاهها به من گرفته شدهاست.
این فیلم بر داستان زندگی حرفهای توپاک شکور و تمام مسیر زندگی وی از کودکی تا تیراندازی لاس وگاس در سال ۱۹۹۶ را که منجر به فوت او شد تمرکز میکند.
4. فیلم «Star Wars» :
جنگهای ستارهای یا جنگ ستارگان، یک مجموعه فیلمهای سینمایی فضایی، حماسی است که توسط جورج لوکاس (George Lucas) ایجاد شد، که از سال 1977 آغاز شد و به سرعت به یک پدیده فرهنگ پاپ در سراسر جهان تبدیل شد.
این مجموعه شامل فیلمها و رسانههای مختلف از جمله سریالهای تلویزیونی، بازیهای ویدیویی، رمانها، کتابهای کمیک و جاذبههای شهری گسترش یافته است که یک جهان داستانی فراگیر را شامل میشود.
مجموعه فیلم های جنگ ستارگان یکی از پردرآمدترین مجموعه های رسانهای است. همه 9 فیلم «Skywalker Saga» نامزد دریافت جوایز اسکار شدند و دو اکران اول برنده این جایزه شدند.
همراه با فیلمهای Rogue One (2016) و Solo (2018)، مجموع درآمد این فیلمها به بیش از 10 میلیارد دلار میرسد که آن را به دومین فرنچایز پرفروش در تمام دوران تبدیل میکند.
5. بازی «(GTA) Grand Theft Auto» :
مجموعه بازی های GTA (سرقت بزرگ خودرو)، یک بازی ویدیویی اکشن در ژانر ماجراجویی است که در آن شخصیت اصلی دست به کارهای غیرقانونی میزند و ماموریت ها را پشت سر میگذارد.
این بازی هیجان انگیز که توسط استودیو راکاستار در چندین سری مختلف به تولیده رسیده و عرضه شده است، یکی از پرفروش ترین بازی های ویدیویی تاریخ است.
موسیقی پس زمینه و موسیقی منوی نسخه های مختلف این بازی، همگی در سبک رپ ساخته شده اند که از محبوبیت بسیار بالایی نیز در میان کاربران این بازی برخوردار هستند.
این تنها چند مثال از موسیقی رپ در فیلم ها و بازی های معروف بودند و در دنیای هنر، سینما و بازی، در بسیاری از آثار دیگر نیز به کار برده شده است.